Η γραφειοκρατία αποτελεί τροχοπέδη σε κάθε προσπάθεια παραγωγής έργου

Συμπληρώνοντας τους πρώτους δέκα μήνες της θητείας μου ως περιφερειακής συμβούλου και γενικά τους πρώτους μήνες της ενεργής συμμετοχής μου στα κοινά, αισθάνομαι την ανάγκη να μοιραστώ κάποιες διαπιστώσεις και κάποια πρώτα συμπεράσματα που έχω βγάλει σε σχέση με τη λειτουργία του θεσμού τον οποίο υπηρετώ, αλλά και του δημοσίου γενικότερα.

Διαπιστώνω καθημερινά και εκ των έσω πλέον τη δυσκαμψία των υπηρεσιών του δημοσίου και του ευρύτερου δημοσίου τομέα. Η υπέρογκη γραφειοκρατία, η έλλειψη ορθολογικής οργάνωσης, η έλλειψη γνώσης, η έλλειψη ευελιξίας είναι τα χαρακτηριστικά κάθε δημόσιας υπηρεσίας, στα οποία προστίθεται σαν κερασάκι στην τούρτα και η έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των διαφορετικών υπηρεσιών.

Ένα συνονθύλευμα αρμοδιοτήτων, υπογραφών, σφραγίδων, διαβιβαστικών, προϊσταμένων, υφισταμένων, πρωτοκόλλων, νόμων, υπουργικών αποφάσεων, εγκυκλίων φρενάρουν κάθε διάθεση και κάθε προσπάθεια παραγωγής έργου.

Για να ληφθεί και να εφαρμοστεί μια πολιτική απόφαση, όσο σημαντική κι αν είναι αυτή, είναι απαραίτητο να ληφθούν υπόψη, να υπηρετηθούν και να εξυπηρετηθούν όλα τα παραπάνω. Είναι τόσο μακρύς ο δρόμος που πρέπει να ακολουθηθεί για να φτάσει κανείς στο ποθούμενο αποτέλεσμα, που στο τέλος του δρόμου αυτού μπορεί να έχει ήδη εκλείψει και η ανάγκη που οδήγησε εκεί.

Αυτή η απόσταση, που χωρίζει την όποια απόφαση από την εφαρμογή της, γεννά στους πολιτικούς, τουλάχιστον αυτούς που πραγματικά έχουν τη διάθεση να προσφέρουν, αισθήματα απογοήτευσης, ανεπάρκειας, ματαιότητας, πολλές φορές και παραίτησης από την όποια προσπάθεια. Έχει εδραιώσει επίσης στους πολίτες την πεποίθηση ότι το κεντρικό κράτος αλλά και η τοπική αυτοδιοίκηση αδυνατούν να εξυπηρετήσουν ακόμη και τις πιο απλές ανάγκες τους.

Είναι απογοητευτικό, παραδείγματος χάρη, να υπάρχει ισχυρή πολιτική βούληση της Περιφέρειάς μας για αξιοποίηση και ανάδειξη του Δάσους της Δαδιάς και να μην μπορούμε επί μήνες να συνδυάσουμε και να συντονίσουμε δράσεις και ενέργειες που απαιτούνται για το σκοπό αυτό, εξαιτίας του γεγονότος ότι οι δράσεις και οι ενέργειες αυτές είναι διαμοιρασμένες μεταξύ ενός δήμου, ενός φορέα διαχείρισης, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού και άλλων υπηρεσιών, αφού σε άλλον ανήκει η κυριότητα, σε άλλον έχει ανατεθεί η διαχείριση, άλλος έχει την ευθύνη της προστασίας και άλλος την πολιτική ευθύνη.  

Είναι απογοητευτικό να υπάρχει θέληση να ικανοποιηθεί αίτημα των εμπόρων του Δήμου Σουφλίου για τη λειτουργία των καταστημάτων τους και κατά τις Κυριακές και τις αργίες, μιας και υπάρχει μεγάλη επισκεψιμότητα στο Δήμο τους κατά τις ημέρες αυτές και να μην μπορεί να βρεθεί έως σήμερα τρόπος να ξεπεραστούν εμπόδια, τα οποία συνίστανται σε ασάφειες του τύπου αν ο Δήμος Σουφλίου είναι ή όχι τουριστική περιοχή, αν έχει χαρακτηριστεί και νομικά έτσι, αν η απόφαση αυτή ανήκει στις αρμοδιότητες κάποιου Υπουργείου του δημοτικού ή του περιφερειακού συμβουλίου και άλλα παρόμοια.

Είναι απογοητευτικό να υπάρχει πολιτική απόφαση να εκμισθωθεί από το Ταμείο Χρηματοδότησης Δικαστικών Κτιρίων στο Δήμο Ορεστιάδας το κτίριο του παλαιού Ειρηνοδικείου με στόχο την αποκατάσταση και τη βελτίωσή του, για να στεγάσει τη βιβλιοθήκη της Αδριανούπολης, γεγονός που θα συντελέσει στην ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της πόλης της Ορεστιάδας και θα ενισχύσει την επισκεψιμότητά της και να μην μπορούμε επί μήνες να εξασφαλίσουμε μια πολυπόθητη Κοινή Υπουργική Απόφαση που είναι απαραίτητο να εκδοθεί για το σκοπό αυτό.

Είναι απογοητευτικό να υπάρχει ισχυρή πολιτική βούληση να δοθεί λύση επιτέλους στο θέμα του παρόχθιου δάσους των Καστανεών, να καταβάλουμε υπεράνθρωπες προσπάθειες απλά και μόνο για να εντοπίσουμε τη συγκεκριμένη μελέτη που έχει συνταχθεί από την Κτηματική Εταιρία του Δημοσίου για την αποπεράτωση του έργου αυτού και να μην έχουμε καταφέρει έως σήμερα να ανακαλύψουμε τους αρμόδιους με τους οποίους μπορούμε να συνομιλήσουμε και να συνεργαστούμε για την προετοιμασία και τη χρηματοδότηση της μελέτης αυτής, διότι η κυριότητα του δάσους αυτού ανήκει στο Ελληνικό Δημόσιο.

Κι αυτές είναι ορισμένες μόνο από τις περιπτώσεις των δυσκολιών και των αγκυλώσεων που μπορεί να αντιμετωπίσει μία τοπική αυτοδιοικητική αρχή στην προσπάθειά της να συμβάλει στην ανάπτυξη της περιοχής της.

Ίσως βέβαια είμαι πολύ «μικρή» για να προτείνω λύση για ένα τόσο μεγάλο πρόβλημα που μας ταλανίζει επί δεκαετίες, πιστεύω όμως ότι την άποψή μου αυτή ενστερνίζεται η πλειοψηφία των κατοίκων της χώρας μας.

Πιστεύω λοιπόν ότι αυτό που χρειάζεται να γίνει είναι μία ριζική αναδιοργάνωση του δημόσιου τομέα μας και των υπηρεσιών του στα πρότυπα μιας καλά οργανωμένης ιδιωτικής επιχείρησης. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει κάποιες αποσπασματικές νομοθετικές προσπάθειες που δεν είχαν όμως τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Το πρόβλημα έχει διογκωθεί τόσο πολύ που δεν διορθώνεται πλέον με ημίμετρα και μικροπαρεμβάσεις.

Πρέπει να αποφασίσουμε να τα αλλάξουμε όλα, να ξεχάσουμε ότι ξέραμε έως σήμερα, να βγάλουμε από το μυαλό μας την έννοια του δημοσίου εγγράφου όπως το γνωρίζουμε, να καταργηθούν σφραγίδες, ένσημα, χειρόγραφες υπογραφές, διαβιβαστικά, χειρόγραφα πρωτόκολλα, να χρησιμοποιηθεί ευρύτερα η τηλεομοιοτυπία, το διαδίκτυο, η ηλεκτρονική υπογραφή, όλες οι δυνατότητες που παρέχει η σύγχρονη τεχνολογία.

Να περιοριστούν έως και να μηδενιστούν οι απαιτούμενες υπογραφές από υπουργούς, υφυπουργούς, περιφερειάρχες, δημάρχους και λοιπούς σε καθαρά διαδικαστικά και διοικητικά θέματα, όπως και οι αποφάσεις δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων για θέματα τέτοιας υφής.

Να περιοριστούν έως και να μηδενιστούν οι απαιτούμενες δημοσιεύσεις στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης και σε άλλες εφημερίδες που αποτελούν συστατικό τύπο πολλές φορές για ίδρυση εταιριών, για χορήγηση αδειών λειτουργίας κ.α.

Να περιοριστούν οι συναρμόδιες υπηρεσίες, οι συναρμόδιοι υπουργοί, οι συναρμοδιότητες γενικά και να διασαφηνιστεί από την αρχή ποιος είναι αρμόδιος για τι.

Μπορεί να φαίνεται δύσκολο με μια πρώτη ανάγνωση να γίνει κάτι τέτοιο σε μια χώρα του επιπέδου της Ελλάδας, θεωρώ όμως ότι είναι απολύτως αναγκαίο για να προχωρήσουμε και ότι αυτό που χρειάζεται είναι ισχυρή πολιτική βούληση και τόλμη, τίποτε άλλο.

Έχουμε παραδείγματα άλλων ευρωπαϊκών χωρών που μπορούμε να ακολουθήσουμε, οι οποίες εδώ και χρόνια έχουν εφαρμόσει πολύ αποδοτικά τη χρήση των νέων τεχνολογιών, περιορίζοντας στο ελάχιστο δυνατό τη γραφειοκρατία τους, διαθέτουμε όμως και το επιστημονικό προσωπικό και την τεχνογνωσία που χρειαζόμαστε, επομένως το μόνο που μένει είναι να αποφασίσουμε να τα χρησιμοποιήσουμε.